1. Ο Αγγίτης ποταμός και το Φαράγγι του
2. Οι βραχογραφίες στο Φαράγγι του Αγγίτη και στο Σπήλαιο της Αλιστράτης
3. Το Σπήλαιο της Αλιστράτης
4. Τα παραδοσιακά Πέτρινα Γεφύρια

1. Ο Αγγίτης Ποταμός και το Φαράγγι του

O Αγγίτης είναι ο μεγαλύτερος παραπόταμος του Στρυμόνα ποταμού και έχει μήκος περίπου 75 χλμ. Πηγές του ποταμού βρίσκονται τόσο στην πόλη της Δράμας (πηγές Αγ. Βαρβάρας), στα τενάγη των Φιλίππων αλλά και στο χωριό Αγγίτης Δράμας, όπου και οι ομώνυμες πηγές, οι οποίες δημιουργούν ένα καλαίσθητο σπήλαιο.
Στο ύψος του Δ.Δ. της Συμβολής, οι πηγές του Αγγίτη ενώνονται και η κοίτη του ποταμού περνάει ανάμεσα από κάθετους βράχους από σκληρά πετρώματα, σχηματίζοντας το ομώνυμο φαράγγι του Αγγίτη, γνωστό και με την τοπική ονομασία «Βράους».
Κοντά στα περίφημα σπήλαια της Αλιστράτης ο ποταμός διανύει 9 χλμ. περίπου μέσα από στενά περάσματα, σχηματίζοντας μαιανδρισμούς και καταλήγει στο Σ.Σ. Αγγίστας, του Δήμου Αλιστράτης όπου βρίσκεται και το παλαιό γεφύρι της Αγγίστας. Από εκεί και ύστερα η διαδρομή του είναι ηπιότερη, διασχίζει τις πεδιάδες της Φυλλίδας, για να ενωθεί με το Στρυμόνα ποταμό.
Το φαράγγι του Αγγίτη, γνωστό και ως «Στενά Πέτρας» ή «Διώρυγα», είναι ένα ιδιαίτερου φυσικού κάλλους τοπίο. Παρουσιάζει ισχυρό ανάγλυφο, με κατακόρυφα  πρανή που σε μερικά σημεία φτάνουν τα δεκάδες μέτρα. Η πορεία του ποταμού μέσα από τα στενά περάσματα, το αναγκάζει σε σημεία να έρχεται σε άμεση επαφή με τους βράχους δημιουργώντας έτσι σπηλιές και βαθουλώματα, ενώ από την άλλη πλευρά δημιουργεί αποθέσεις φερτών υλικών. Εκεί αναπτύσσεται μία πλούσια και υδροχαρής βλάστηση όπου βρίσκουν καταφύγιο διάφορα είδη ζώων και πτηνών.
Ένα θαυμάσιος τρόπος για να διασχίσει κανείς και να απολαύσει το συναρπαστικό θέαμα του φαραγγιού σε όλο του το μήκος, είναι η κατάβαση του ποταμού με κανό, Rafting και άλλου τέτοιου τύπου σπορ. Επίσης προσφέρεται για ορεινή ποδηλασία, για ορεινή πεζοπορία και οικοπεριήγηση.

Σε μια περιήγηση κατά μήκος του ποταμού Αγγίτη οι επισκέπτες θα συναντήσουν:
α. Το φράγμα της Συμβολής.
β. Το λόφο δεξιά της αρχής του φαραγγιού, όπου και υπάρχουν πέτρινες τοιχοσειρές παλαιότερου οικισμού.
γ. Το πέτρινο κτίριο λίγα μέτρα από το φράγμα.
δ. Την είσοδο του φαραγγιού με πυκνή βλάστηση.
ε. Το ιχθυοτροφείο αναπαραγωγής πέστροφας.
στ. Τις βραχογραφίες που βρέθηκαν σε τρία σημεία του φαραγγιού.

[Επάνω]

2. Οι βραχογραφίες στο Φαράγγι του Αγγίτη και στο Σπήλαιο της Αλιστράτης

Τον Ιούνιο του 1977 ανακαλύφθηκαν, κατά τη διάρκεια μελετών που γίνονταν για το σπήλαιο Αλιστράτης, σε 3 γειτονικά σπήλαια σχηματισμένες σκαλιστές ζωγραφιές.
Οι βραχογραφίες και τα βραχογραφήματα αυτά διαχωρίζονται χρονικά και θεματικά σε διαφορετικές περιόδους.
Υπάρχουν απεικονίσεις ζώων, ανθρώπων, ιππέων και αφηρημένα σχήματα.
Από τον εξοπλισμό των αλόγων και των ιππέων οι ειδικοί συμπεραίνουν ότι η νεότερη περίοδος ανήκει στον 5ο ή 6ο αιώνα π.Χ.
Αποσπασματικά αναφέρουμε από το βιβλίο «Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΑΛΙΣΤΡΑΤΗΣ» του Κωνσταντίνου Ι. Κοντού:
«…Οι βραχογραφίες του φαραγγιού του Αγγίτη είναι από τις πιο εντυπωσιακές που ανακαλύφθηκαν μέχρι σήμερα στην Ελλάδα. Μετρήθηκαν στη βραχοσκεπή είσοδο ενός σπηλαίου περίπου 60 παραστάσεις, οι οποίες σύμφωνα με τον αρχαιολόγο  και γεωλόγο ερευνητή  Λάζαρο Χατζηλαζαρίδη (εφημ. «Καθημερινή» φ. 20-1-2002) είναι χωρίς αμφιβολία δημιουργημένες σε διαφορετικές περιόδους που απέχουν μεταξύ τους ίσως και χιλιετίες. Όλες έχουν το κόκινο χρώμα της αργίλου ή των οξειδίων του σιδήρου. Ορισμένες που έχουν κοινά χαρακτηριστικά έχουν τέλειες αναλογίες, γεγονός που σημαίνει ότι ο δημιουργός τους ήταν καλλιτέχνης στη χάραξη των βράχων, που δεν είναι εύκολη υπόθεση. Τα ελάφια (αρσενικά ή θηλυκά) τα οποία απεικονίζονται στην είσοδο του σπηλαίου, πρέπει να είναι τα παλαιότερα βραχογραφήματα της επιφάνειας. Υπάρχουν διάφορα ζώα, τόξα με βέλη, ιππείς θωρακισμένοι και μη, άνθρωπος που τραβάει αρκούδα, άλλος που τραβάει ένα φορτωμένο ζώο, ενώ υπάρχουν πολλά αφηρημένα σχέδια. Ένα ελάφι έχει στην κοιλιά του ένα καρφωμένο βέλος ή κοντάρι. Υπάρχουν επίσης  παραστάσεις ιππέων που είναι έτοιμοι να συμπλακούν, ενώ ένας άλλος μοιάζει να κρατάει κάτι σαν κοντάρι σημαίας ή λάβαρο. Στο δάπεδο του σπηλαίου βρέθηκαν ακόμη εφτά παραστάσεις με επίκρουστα σχέδια.

[Επάνω]

3. Το Σπήλαιο της Αλιστράτης

Α) Γενικά

Έξι (6) χλμ. νοτιοανατολικά του Δ.Δ. Αλιστράτης  βρίσκεται  στο λόφο του «Πετρωτού», ένα από τα πέντε σπήλαια της περιοχής, το μεγαλύτερο και αξιοποιημένο ήδη και σε λειτουργία, τουριστικό σπήλαιο Αλιστράτης.
Ο μαγευτικός διάκοσμος του σπηλαίου από υπερμεγέθεις σταλακτίτες και σταλαγμίτες, χιονόλευκους εκεντρίτες, ένα είδος σταλακτιτών που αναπτύσσονται προς διάφορες κατευθύνσεις με πανύψηλες οροφές ,το κατατάσσουν ανάμεσα στα ωραιότερα της Ευρώπης.
Tο μήκος των εξερευνημένων διαδρόμων του είναι 3.000 μέτρα περίπου και λειτουργεί για το κοινό με ευθύνη του Δήμου Aλιστράτης, ύστερα από τα έργα τουριστικής αξιοποίησης των κυρίων διαδρόμων του, μήκους 800 μ.
Στις εγκαταστάσεις του σπηλαίου υπάρχει και σύγχρονος εκθεσιακός χώρος με τα ευρήματα των σπηλαίων

Οι  ώρες λειτουργίας του :
Το σπήλαιο λειτουργεί καθημερινά τις εξής ώρες

• κατά την θερινή περίοδο καθημερινά  : 09:00 - 19:00
• κατά την χειμερινή περίοδο καθημερινά : 09:00 – 15:00

Β) Το ιστορικό της Ανακάλυψης του Σπηλαίου

To 1959, ο δάσκαλος Δημήτρης Ιατρίδης μαζί με μία ομάδα νέων, κατέβηκαν σε ένα από τα πηγάδια, σύρθηκαν σε βάθος περίπου 60 μέτρων και έφτασαν στο δάπεδο του σπηλαίου, εκείνο ακριβώς το σημείο που πρωτοαντικρίζουν σήμερα οι επισκέπτες, όπου και έμειναν κατάπληκτοι με το θέαμα που αντίκρισαν. Την ίδια μέρα ο Δ. Ιατρίδης ενημερώνει με έγγραφό του την Ελληνική Σπηλαιολογική Εταιρεία και την Νομαρχία Σερρών για αυτή την ανακάλυψη.
Η νομαρχία κινητοποιείται και στέλνει το μηχανικό Σκορδίλη για επιβεβαίωση της ύπαρξης του σπηλαίου.
Το 1975 κατόπιν έγγραφου του τότε προέδρου της κοινότητας Αλιστράτης Δημήτρη Χατζησταύρου, η Ελληνική Σπηλαιολογική Εταιρεία στέλνει στην περιοχή μια ομάδα σπηλαιολόγων για εξερεύνηση.
Την επόμενη χρονιά, ομάδα Αυστριακών σπηλαιολόγων του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας της Βιέννης με επικεφαλή τον R. Seeman ενεργώντας στα πλαίσια κοινού ερευνητικού προγράμματος με το Πανεπιστήμιο Αθηνών, ερεύνησε το σπήλαιο και επιστρέφει γοητευμένη στην Βιέννη.
Το 1977, εξερευνητική ομάδα επιστημόνων με επικεφαλής τον καθηγητή Συμεωνίδη εκπλήσσεται καθώς  βρίσκεται σε ένα από τα ωραιότερα σπήλαια  της Ευρώπης.
Τότε έγινε και  η πρώτη μελέτη δίνοντας πληροφορίες για το σπήλαιο αυτό, που αφορούν στη γεωλογία, την παλαιοντολογία και τη Βιοσπηλαιολογία. Πραγματοποιήθηκε λεπτομερής περιγραφή του σπηλαίου, έγιναν διάφορες μετρήσεις, χαρτογράφηση, καταγραφή κλιματικών στοιχείων, καθώς και διάφορα συμπεράσματα  και προτάσεις για την αξιοποίησή του.
Το σπήλαιο επισκέπτεται και ένα κλιμάκιο παλαιοντολόγων και βιολόγων αποτελούμενο από δύο Βούλγαρους και έναν Έλληνα, οι οποίοι ανακαλύπτουν μία πρωτόγνωρη μορφή ζωής μέσα στο σπήλαιο, ένα ισόποδο τριών χιλιοστών. Πέραν του διακόσμου του σπηλαίου εξετάστηκε το οικοσύστημά του το οποίο κρίθηκε ότι είναι μοναδικό και πολύ πλούσιο.
Το 1977 έρχεται στο σπήλαιο και ο Αρης Πουλιανός, γνωστός παλαιοντολόγος και διαπιστώνει ότι το σπήλαιο κατοικήθηκε από αρχανθρώπους. Ευρήματα όπως όστρακα και βραχογραφίες αποτελούν αδιάσειστα στοιχεία για την ύπαρξη αυτών στο σπήλαιο.
Οι καθηγητές Μελέντης και Β. Παπαζάχος επισκέπτονται το κτήριο για τη σεισμογράφησή του. Τελικά οι επιστήμονες μαζί με την ομάδα τους υποστηρίζουν ότι το σπήλαιο για να πάθει ζημιά από σεισμό θα πρέπει να μετακινηθεί όλο το συγκρότημα πετρωμάτων της οροσειράς της Ροδόπης .
Σύμφωνα με το Dr. R. Seeman ο τελευταίος βράχος που έπεσε στο σπήλαιο είναι 700.000 χρόνων, ενώ ο διάκοσμός του έχει ηλικία 1.000.000 χρόνια
Στο βορειανατολικό μέρος της σπηλαιογενούς αυτής περιοχής, υπάρχει ένα άλλο σπήλαιο που ονομάστηκε «περιστερώνας» το οποίο είναι εξίσου πλούσιο σε σταλαγμίτες και σταλακτίτες. Από πρόχειρες μετρήσεις και χαρτογραφήσεις που έγιναν βρέθηκε ότι αυτά τα δύο σπήλαια επικοινωνούν μεταξύ τους – ή με μία μικρή τεχνητή επέμβαση αυτό θα επιτευχθεί -, ώστε θα αποτελέσουν μοναδικό σπηλαιολογικό φαινόμενο όχι μόνο στον Ελλαδικό και Ευρωπαϊκό χώρο αλλά και παγκόσμια.
Άλλα σπήλαια που ανακαλύφθηκαν στην περιοχή είναι ένα στη θέση ΄Αγιος Γεώργιος, ένα στη θέση Κεραμιστά και στην πορεία ανακαλύπτονται και άλλα.
Επισημαίνεται ότι από το 1976 μέχρι και σήμερα, οι σπηλαιολόγοι συνεχίζουν την εξερεύνησή του και παρακολουθούν τη λειτουργία του. Η έρευνά τους αυτή τους οδήγησε και στην ανακάλυψη ενός τρίποδου  σταλαγμίτη, μοναδικού στον κόσμο. Ο τρίποδος σταλαγμίτης βρέθηκε ύστερα από  τομή που έγινε στο σπήλαιο του Ορφέα σε βάθος ενάμισι μέτρου. Εκεί οι Αυστριακοί επιστήμονες ανακάλυψαν μία παλιά γενιά από σταλαγμίτες, ηλικίας 45.000 ετών.
Μία δεύτερη τομή που έγινε σε βάθος πέντε μέτρων, σύμφωνα με τα όσα αναφέρουν οι δύο σπηλαιολόγοι, σε μερικά σημεία βρήκαν άνθρακα, γεγονός που δείχνει ότι υπήρχε φωτιά και πως εκεί έμεναν κάποτε άνθρωποι.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της χρονολόγησης υπάρχουν τέσσερα στάδια κοινωνικής ζωής στο σπήλαιο. Υπήρχε ζωή πριν από 3.000 χρόνια, πριν από 6.000 με 7.000 χιλιάδες χρόνια και το αποτέλεσμα της ραδιοχρονολόγησης στο βαθύτερο σημείο έδειξε ότι υπήρχε ζωή και πριν από 9.000 χρόνια.

[Επάνω]

4. Τα παραδοσιακά Πέτρινα Γεφύρια

Παραδοσιακές πέτρινες γέφυρες με καμάρες στολίζουν την περιοχή της Αλιστράτης.
Κατασκευασμένες από πέτρα, ξύλο και λάσπη, χτισμένες  στον ποταμό Αγγίτη αλλά και σε χείμαρρους, που πολλοί από αυτούς πλέον έχουν ξεραθεί  ή είναι ρυάκια, αποτελούσαν τις διόδους επικοινωνίας των κατοίκων από τη μία όχθη στην άλλη.
Τα πέτρινα γεφύρια που διασώζονται σήμερα είναι τα εξής:
- Το γεφύρι που βρίσκεται στην περιοχή του δημοτικού διαμερίσματος Σ.Σ. Αγγίστας.
- Η παραδοσιακή πέτρινη γέφυρα «Κεμέρι» που κατασκευάστηκε για το πέρασμα του δικτύου ύδρευσης από τις πηγές «Μητροπόλεως» Σκοπιάς πριν 200 και πλέον χρόνια.
- Η παραδοσιακή πέτρινη γέφυρα ξηράς βρύσης «Κουρί Τσεσμέ» στο αγρόκτημα Αλιστράτης.
- Η γέφυρα «Πρίπορ» στο αγρόκτημα της Αλιστράτης, που συνδέει την περιοχή «Καλνίκα» με την περιοχή της «Αρίδας».
- Η πέτρινη γέφυρα στο τέλος του φαραγγιού του Αγγίτη.

[Επάνω]